GIỮ NGHĨA ĐÔI BÊN
*****
(Trên cánh đồng lúa chín vàng, nông dân đang thu hoạch. Ông Mười Lởn
và chị Út Thâu đang trò chuyện, nhiều nông dân khác xúm lại nghe)
Ông Mười Lởn: Bà con thấy không, mình ký hợp đồng giá 7.500 đồng/kg, giờ tới mùa thu hoạch, công ty quay ngoắt, ép giá xuống còn 6.000 đồng/kg. Mần ăn kiểu gì vậy?
Chị Út Thâu: Đúng rồi đó! Hợp đồng có ghi rõ ràng mà giờ họ nói giá gạo giảm, công ty lỗ nên phải hạ giá. Nhưng tụi mình cũng tốn biết bao nhiêu công sức, tiền bạc để chăm lúa, giờ chịu lỗ sao đành?
Nông dân 1: Vậy thì mình kiện họ ra tòa đi!
Ông Mười Lởn: Ờ, nhưng kiện tụng kéo dài, tốn kém mà lúa thì không chờ được, để lâu mất hết.
Nông dân 2: Mà giờ bán cho thương lái khác cũng khó, ai cũng nghe tin công ty này bao tiêu rồi, giá thị trường cũng bị họ ép xuống.
Chị Út Thâu: Hay mình nhờ bà Tư Luận - Tổ Trưởng Tổ của ấp mình hòa giải thử coi sao. Bả giỏi luật lắm, lại có uy tín, biết đâu giúp được mình?
(Mọi người đồng ý, kéo nhau lên gặp cô Tư Luận giúp đỡ)
(Buổi hòa giải diễn ra tại trụ sở Ban nhân dân ấp. Một bên là nhóm nông dân do chị Út Thâu và ông Mười Lởn đại diện, bên kia là ông Chín Tường từ công ty thu mua lúa. Bà Tư Luận ngồi chính giữa cùng 2 hòa giải viên khác ngồi 2 bên )
Bà Tư Luận: Hôm nay, Tổ hòa giải ấp được mời để hòa giải tranh chấp hợp đồng giữa bà con nông dân và công ty thu mua lúa. Trước hết, anh Chín Tường có thể giải thích vì sao công ty không giữ đúng giá cam kết?
Ông Chín Tường: Dạ thưa chị Sáu! Đúng là lúc ký hợp đồng, công ty đưa giá 7.500 đồng/kg, nhưng nay thị trường xuất khẩu khó khăn, giá gạo giảm mạnh. Nếu thu mua giá cũ công ty sẽ lỗ nặng. Mong bà con thông cảm, mình cùng nhau chia sẻ khó khăn.
Ông Mười Lởn: Anh nói vậy không được! Lúc trước, khi giá lúa lên cao, tụi tôi đâu có kêu anh tăng giá? Hợp đồng là hợp đồng, nói sao thì làm vậy chớ.
Chị Út Thâu: Đúng rồi! Nếu giá xuống là do thị trường, vậy sao có những chỗ khác vẫn mua cao hơn công ty anh?
Ông Chín Tường: Nhưng hợp đồng có ghi “giá có thể điều chỉnh nếu thị trường biến động lớn”.
Bà Tư Luận: Điều khoản này chung chung quá. Theo Điều 407, Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng phải rõ ràng, nếu có điều khoản mơ hồ thì sẽ giải thích theo hướng có lợi cho bên yếu thế, tức là bà con nông dân.
Anh Hai Ruộng (Chi Hội Nông dân ấp - thành viên Tổ hòa giải): Đúng rồi! Làm ăn phải giữ chữ tín…Ông bà xưa thường nói: “Thương nhau thương cả đường đi, ghét nhau ghét cả tông chi họ hàng”. Một khi mất chữ tín, công ty anh còn làm ăn lâu dài với bà con sao được?
Bà Tư Luận: Tôi nói thật, nếu để ra tòa, công ty có nguy cơ bị xử thua vì vi phạm nguyên tắc “cực đoan bất lợi” trong hợp đồng. Chưa kể, nếu bà con kiện, danh tiếng công ty sẽ ảnh hưởng. Tôi nghĩ, đôi bên nên có hướng giải quyết hợp tình, hợp lý hơn.
Ông Chín Tường: Vậy chị Sáu có đề xuất gì không ạ?
Bà Tư Luận: Công ty có thể nâng giá thu mua lên 7.000 đồng/kg. Đổi lại, bà con cũng chia sẻ khó khăn và công ty phải cam kết hỗ trợ giống, phân bón cho vụ sau. Đôi bên đều có lợi?
Ông Mười Lởn: Nhưng công ty có chắc giữ đúng cam kết không? “Lời nói gió bay”, ký hợp đồng rõ ràng thì mới tin được.
Bà Tư Luận: Tôi sẽ đứng ra làm chứng, có chính quyền giám sát. Nếu công ty vi phạm, bà con có quyền kiện.
Ông Chín Tường: Được rồi, công ty đồng ý phương án này. Nhưng mong bà con cũng thông cảm cho doanh nghiệp.
Chị Út Thâu: Nếu công ty thật lòng, bà con tụi tôi cũng đâu muốn làm căng!
Chị Năm Năn (Chi Hội Phụ nữ ấp - thành viên Tổ hòa giải): Nếu như bà con đồng ý theo cách mà chị Tư Luận vừa đề xuất, xin mời bà con biểu quyết, sau đó hai bên ký vào biên bản để thực hiện?
(Mọi người đều đưa tay biểu quyết tán thành - biên bản hòa giải được lập, đôi bên ký kết trước sự chứng kiến của Tổ hòa giải và chính quyền địa phương)
Ông Mười Lởn: Lần này xem như là bài học. Sau này làm ăn, hợp đồng phải rõ ràng, không mập mờ nữa!
Ông Chín Tường: Công ty cũng rút kinh nghiệm. Thật lòng cảm ơn chị Sáu Luận, anh Hai Ruộng và chị Năm Năn đã giúp hòa giải để hai bên giữ được mối quan hệ lâu dài.
Bà Tư Luận: Ca dao có câu: “Buôn có bạn, bán có phường, giữ tròn chữ tín, con đường bền lâu” và “Có đức mặc sức mà ăn, có tín thiên hạ an tâm trao tiền”,… làm ăn lâu dài thì phải giữ chữ tín, đôi bên cùng có lợi mà!
(Bà con vui vẻ ra về, tiếng cười nói rộn ràng trên con đường làng)
- HẾT -